Jeże to małe, kolczaste ssaki, które cieszą się popularnością wśród miłośników zwierząt na całym świecie. Wyróżniają się charakterystycznymi kolcami służącymi im do ochrony przed drapieżnikami oraz miękkim futrem w odcieniach brązowym i szarym. Z powodu ich niezwykłego wyglądu i przyjaznego usposobienia jeże są często hodowane jako zwierzęta domowe.
1. W Europie powstaje wiele inicjatyw mających na celu ochronę jeży. W Polsce popularne staje się tworzenie schronień dla jeży, które pozwalają im bezpiecznie przetrwać zimę.
2. Te ssaki występują naturalnie w Europie, Azji i Afryce. Można je również spotkać w Nowej Zelandii, gdzie zostały introdukowane przez człowieka.
3. Podstawą diety jeża są owady, ślimaki i myszy. Ciekawostką jest, że jeż może zjeść także żmiję zygzakowatą. Nazwa „jeż” ma prasłowiańskie korzenie i pierwotnie odnosiła się do żmii.
4. W dawnych czasach, zanim wynaleziono metalowe igły, igły jeża były używane do zszywania ran, dzięki swojej ostrości i wytrzymałości.
5. Jeże są zwierzętami budzącymi sympatię i są często kojarzone ze sprytem oraz mądrością. Stały się one postaciami wielu bajek dla dzieci, a nawet pojawiają się w poważnych dziełach literackich. William Szekspir wspomina o jeżach w swoim utworze „Sen nocy letniej”.
6. Masa jeża waha się od pół do dwóch kilogramów. Mają krępe, mocne ciała z charakterystycznym wydłużonym ryjkiem i małymi, czarnymi oczami.
7. Dawniej w Polsce wierzono, że jeż mieszkańcy w pobliżu domu przynosi szczęście jego mieszkańcom.
8. W Europie rośnie popularność trzymania jeży jako zwierząt domowych. Jednak w niektórych stanach USA jest to zakazane, ponieważ obarcza się człowieka odpowiedzialnością za spadek populacji jeży w przyrodzie.
9. Jeże często stają się ofiarami wypadków drogowych, ginąc pod kołami samochodów.
10. Jeże polegają głównie na swoim węchu i słuchu, ponieważ mają stosunkowo słaby wzrok. Ich doskonały węch pomaga im wyczuć niebezpieczeństwo i odpowiednio zareagować – najczęściej poprzez ucieczkę.
11. Jeże to zwierzęta bardzo towarzyskie, które szybko przywiązują się do swoich opiekunów i z czasem darzą ich coraz większym zaufaniem.
12. Jedną z charakterystycznych cech jeża są jego kolce, osiągające długość do trzech centymetrów. Każdy jeż posiada kilka tysięcy takich kolców, które skutecznie chronią go przed drapieżnikami.
13. Badania paleontologiczne wskazują, że pewien gatunek jeża żył w Ameryce Północnej miliony lat temu, ale z czasem tamtejsza populacja jeża całkowicie wymarła.
14. Jeże są spokrewnione z myszoryjkami, ryjówkami i kretami.
15. W Europie co roku ginie średnio około 9 tysięcy jeży, podczas gdy w Wielkiej Brytanii liczba ta sięga nawet 100 tysięcy.
16. Jeże są zwierzętami nocnymi i zazwyczaj w ciągu dnia kryją się w swoich kryjówkach, aby uniknąć drapieżników, wśród których lisy są dla nich największym zagrożeniem.
17. W Polsce występują dwa gatunki jeża: jeż zachodni i jeż wschodni. Ten drugi posiada charakterystyczną białą plamę na piersi, choć jest ona rzadko widoczna, co sprawia, że większość jeży wygląda podobnie.
18. Ciąża u jeża trwa od pięciu do sześciu tygodni. Po tym okresie na świat przychodzi od jednego do pięciu jeżyków. Na początku są one całkowicie zależne od matki, a ich oczy otwierają się dopiero po trzech tygodniach.
19. Kolce jeża to przekształcone włosy zbudowane głównie z keratyny. Nie są one trujące ani bardzo ostre, ale efektywnie odstraszają drapieżniki. Poza swoimi kolcami jeże nie mają innych mechanizmów obronnych.
20. Mimo swojego niewielkiego rozmiaru, jeże są w stanie przebiec nawet pięć kilometrów bez odpoczynku.
21. Jeż w stanie lęku zwija się w kolczastą kulkę i wydaje charakterystyczne dźwięki przypominające posapywanie.
22. Badania paleontologiczne wskazują, że jeże istniały na naszej planecie już około trzydziestu milionów lat temu.
23. Uzbrojenie jeży stanowią trzydzieści sześć zębów, które służą mu do efektywnego rozdrabniania pokarmu.
24. Jeże pustynne mają mniej kolców z powodu ekstremalnych warunków temperaturowych w ich środowisku, co sprawia, że mają trudniej w odstraszaniu drapieżników. Dlatego ich główną strategią obronną jest ucieczka. Jednym z takich gatunków jest piaskojeż etiopski.
25. Jeże zapadają w sen zimowy. Gdy temperatura spada poniżej dziesięciu stopni Celsjusza, ukrywają się w miejscach o stałej temperaturze, czekając na nadejście wiosny.
26. Największym zagrożeniem dla jeża jest działalność ludzka. Przewiduje się, że w nadchodzących latach ich populacja będzie sukcesywnie maleć.
