Katowice – co zobaczyć i dlaczego warto się tu wybrać?
Spodek w Katowicach
Katowice są najważniejszym miastem Górnego Śląska, stolicą województwa śląskiego i głównym miastem metropolii śląsko-zagłębiowskiej.
Kuszą licznymi zabytkami, nowoczesnymi budowlami i muzeami, dzięki którym można zdobywać sporo ciekawych wiadomości na temat regionu.
Lista atrakcji Katowic jest długa, skupmy się jednak na 12 najciekawszych i najważniejszych obiektach, których w czasie wycieczki po mieście nie można pominąć.
1. Superjednostka
Superjednostka jest najsłynniejszym i największym blokiem w Katowicach, który doczekał się statusu samodzielnego osiedla.
Budynek ten powstał w latach 1967-1972 roku i szybko stał się najsłynniejszym dziełem architekta Mieczysława Króla. Superjednostka ma 18 pięter, 61 metrów wysokości i prawie 188 metrów długości. W budynku tym znajduje się ponad 760 mieszkań o zróżnicowanej powierzchni (od 38 m2 do 55,58 m2).
Superjednostka, Aleja Korfantego 24
2. Spodek
„Spodek” jest jedną z najbardziej charakterystycznych budowli na terenie Katowic, a jednocześnie miejscem znanym z organizacji wielu wydarzeń sportowych i kulturalnych.
Wzniesiony w drugiej połowie lat 60. XX wieku jako Wojewódzka Hala Widowiskowo-Sportowa w Katowicach, wyróżnia się nietypową konstrukcją. Obiekt z daleka przypomina latający spodek, stąd też nazwa hali.
W przestronnym wnętrzu znajduje się m.in. hala widowiskowa mogąca pomieścić prawie 8 tysięcy osób, lodowisko i sala gimnastyczna. Obiekt kojarzony jest z wieloma ważnymi wydarzeniami, m.in. z Metalmanią, Festiwalem Odjazdy czy festiwalem Rawa Blues.
Hala widowiskowo-sportowa Spodek, Aleja Korfantego 35
3. Muzeum Śląskie
Muzeum Śląskie działa od blisko stu lat, a w tak długich dziejach często zmieniało swoją siedzibę. Od 2015 roku zajmuje ono kompleks nowoczesnych budynków zbudowanych na terenie dawnej kopalni węgla.
Część ekspozycji znajduje się pod ziemią, część w zabytkowych pokopalnianych budynkach (przykładowo w dawnej Stolarni mieści się wystawa „Na tropie Tomka”). Nie lada gratką jest też szyb „Warszawa II”, obecnie wykorzystywany jako punkt widokowy.
Samo muzeum może się pochwalić ciekawymi wystawami, m.in. cennymi zbiorami sztuki sakralnej oraz imponującą galerią sztuki polskiej. Największy powodzeniem cieszy się jednak wystawa „Światło historii. Górny Śląsk na przestrzeni dziejów”, która stara się w ciekawy i przystępny sposób przedstawić skomplikowane i dość burzliwe dzieje Górnego Śląska.
Muzeum Śląskie, ul. Dobrowolskiego 1
4. Nikiszowiec
Nikiszowiec jest najsłynniejszym osiedlem robotniczym Górnego Śląska oraz jednym z najważniejszych punktów na turystycznej mapie Katowic. Powstało ono w latach 1908–1918 z myślą o górnikach zatrudnianych w kopalni „Giesche”, należącej do koncernu górniczo-hutniczego Georg von Giesches Erben.
Zaprojektowane przez Emila i Georga Zillmannów z Charlottenburga, do dziś zachwyca układem urbanistycznym i szeregiem praktycznych rozwiązań. Bloki z cegły, zielone podwórka oraz ceglany kościół św. Anny robią wrażenie, podobnie jak gmach poczty czy magiel, w którym obecnie mieści się Oddział Muzeum Historii Katowic – Dział Etnologii Miasta.
Osiedle jest ważnym pomnikiem historii, a jednocześnie miejscem organizacji ciekawych wydarzeń (takich jak Jarmark na Nikiszu czy Odpust u babci Anny).
5. Osiedle Giszowiec
Podobnie jak Nikiszowiec, tak i Giszowiec znalazł się na Szlaku Zabytków Techniki. Ta kolonia robotnicza różni się od Nikiszowca. Osiedle Emila i Georga Zilmanów zachwyca sporą ilością zieleni i kameralnym charakterem.
Giszowiec nawiązuje do idei śląskiej wsi, jest też doskonałym przykładem „miasta-ogrodu”. I choć w okresie powojennym obok niskich domków zaczęły wyrastać wieżowce, znaczna część Giszowca urzeka historycznym charakterem. Zabytkowe domy z ogródkami, Willa Dyrektora oraz konsumy (czyli dawne sklepy) – oto wybrane zabytki, którym warto się uważniej przyjrzeć.
Wizytę na Giszowcu warto też połączyć ze zwiedzaniem galerii obrazów Ewalda Gawlika – malarza amatora, którego obrazu pięknie pokazują górniczą tradycję oraz sceny z życia codziennego na robotniczych osiedlach Górnego Śląska.
6. Fabryka Porcelany
Na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego znalazła się też Fabryka Porcelany, dziś służąca m.in. jako siedziba muzeum oraz „Bajki Pana Kleksa” – miejsca, w którym najmłodsi mogą się uczyć przez zabawę.
Miejsce to może się jednak pochwalić długą historią, a jego powstanie ma ścisły związek z rozwojem przemysłu, który w XIX wieku zmienił oblicze Górnego Śląska. Zabytkowe budynki fabryki pochodzą z przełomu XIX i XX wieku, choć najważniejszym okresem w ich dziejach były lata 20. XX wieku.
To wtedy dawną fabrykę pasz przemieniono w fabrykę porcelany, znaną jako „Porcelana Giesche”, a później „Porcelana Bogucice”. Choć fabryka przestała pracować, tworzące ją budynki zachowały się w dobrym stanie i wciąż służą mieszkańcom Katowic.
Fabryka Porcelany, ul. Porcelanowa 2
7. Szyb Wilson
Tuż przy zabytkowym osiedlu robotniczym Nikiszowiec czeka budynek, który przyciąga i miłośników obiektów industrialnych, i miłośników sztuki. To Szyb Wilson, który powstał w latach 20.
XIX wieku i był ściśle powiązany z pobliską kopalnią „Wieczorek”. Od ponad 20 lat szyb ten wykorzystywany jest jako siedziba prywatnej galerii, znanej z organizacji ciekawych wystaw i ważnych wydarzeń kulturalnych.
Jednym z najważniejszych wydarzeń organizowanych w tym miejscu jest Festiwal Sztuki Naiwnej Art Naif Festiwal, którego głównym celem jest promowanie nieprofesjonalnej sztuki z całego świata.
Galeria Szyb Wilson, ul. Oswobodzenia 1
8. Śląskie Muzeum Wolności i Solidarności
Jednym z najważniejszych wydarzeń w najnowszych dziejach Katowic była strajk w Kopalni „Wujek”, skończony brutalną pacyfikacją i śmiercią dziewięciu górników. Dziś o tragicznych wydarzeniach z 16 grudnia 1981 roku przypomina muzeum, urządzone na terenie kopalni.
W czasie zwiedzania wystawy można zapoznać się z sylwetkami zamordowanych górników, zapoznać się z przebiegiem strajku, a przy okazji zdobyć sporo cennych wiadomości na temat tych działań, które zmierzały do obalenia władzy komunistycznej.
Wystawa mieści się w budynku, który dawniej był kopalnianym magazynem odzieżowym. Wśród eksponatów, które można zobaczyć w tym muzeum, miejsce szczególne zajmuje rampa, z której pluton specjalny ZOMO strzelał do protestujących osób.
Śląskie Centrum Wolności i Solidarności, ul. Wincentego Pola 38
9. Gmach Sejmu Śląskiego
Gmach Sejmu Śląskiego, będący siedzibą władz województwa, powstał w okresie międzywojennym – tuż po ogłoszeniu autonomii województwa śląskiego. Oddany do użytku w 1929 toku, do dziś zachwyca charakterystyczną bryłą, w której historyzm i modernizm pięknie się ze sobą łączą.
Gmach ten wyróżnia się rówzież rozmiarami (jego kubatura to 161 474 m³) oraz imponującą liczbą pomieszczeń (ponad 630 pomieszczeń).
Do najważniejszych wnętrz zaliczają się: Sala Marmurowa, dawniej będąca miejscem oficjalnych spotkań, oraz Sala Boazeryjna, w okresie międzywojennym wykorzystywana jako salon wypoczynkowy wojewody. Wyjątkowe znaczenie ma Sala Sejmowa, która stała się pierwowzorem dla nieco młodszej Sali sejmowej w Warszawie.
Urząd Marszałkowski i Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach, ul. Jagiellońska 25
10. Teatr Śląski
Zabytkowy gmach Teatru Śląskiego jest jednym z ciekawszych zabytków architektury w ścisłym centrum Katowic. Neoklasycystyczna budowla z początku XX wieku przyciąga uwagę elewacją (której wygląd zmienił się nieco po odzyskaniu niepodległości przez Polskę) oraz stylowym wnętrzem. Dla miłośników kultury jest to miejsce szczególne.
Teatr Śląski jest najważniejszą sceną dramatyczną na Górnym Śląsku oraz instytucją, z którą splotły się losy wielu znanych aktorów i reżyserów (występowali tu m.in. Krystyna Feldman, Irena Kwiatkowska, Gustaw Holoubek i Tadeusz Łomnicki).
Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego, Rynek 10
11. Śląski Drapacz Chmur
Jedną z ważniejszych atrakcji turystycznych Katowic jest Szlak Moderny, prowadzący śladem najciekawszych budowli wzniesionych tu w okresie międzywojennym. Wśród licznych obiektów znajdujących się na trasie wyróżnia się budynek przy ul. Żwirki i Wigury.
To Śląski Drapacz Chmur, który w chwili oddania do użytku (a było to w 1934 roku) był jednym z najwyższych budynków w Europie. Wieżowiec liczy sobie 62 metry wysokości, ma 14 pięter i w latach 30. XX wieku wyróżniał się w panoramie Katowic.
Do dziś przyciąga on uwagę, głównie ze względu na swą historię, modernistyczną bryłę i listę mieszkańców, na której nie brak znanych nazwisk (mieszkali tu m.in. Kazimierz Kutz i Gustaw Holoubek).
Śląski Drapacz Chmur, ul. Żwirki i Wigury 15
12. Dolina Trzech Stawów
Dolina Trzech Stawów jest najpopularniejszym kompleksem rekreacyjno-wypoczynkowym w Katowicach. Bliskość ścisłego centrum miasta oraz spora ilość atrakcji – oto czynniki, które przyciągają tu wiele osób.
Malownicze stawy, place zabaw dla dzieci, budki z kawą i lodami, gęsta sieć ścieżek rowerowych i spacerowych – takie atrakcje sprawiają, że przy ładnej pogodzie wielu mieszkańców Katowic wybiera się na Trzy Stawy.
Dolina Trzech Stawów, Osiedle Paderewskiego-Muchowiec (rejon ulicy Murckowskiej)
